Blog prawny dla branży spożywczej i rolnej

Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (dalej jako: UPŁ) właściciele lub posiadacze gruntów rolnych i leśnych powinni, zgodnie z potrzebami, współdziałać z dzierżawcami i zarządcami obwodów łowieckich w zabezpieczaniu gruntów przed szkodami. W tym miejscu należy wskazać, że niestety enigmatyczne sformułowanie przez ustawodawcę w zakresie współdziałania, które jest bardzo mało precyzyjnie, przez co w życiu codziennym niesie za sobą szereg problemów interpretacyjnych.

Przede wszystkim wskazać należy, że obowiązek współdziałania dotyczy właścicieli lub posiadaczy gruntu, innymi słowy obowiązek ten dotyczy każdego podmiotu władającego gruntem, bez względu na posiadany przez niego tytuł prawny. Ustawa w żaden sposób nie dookreśla, na czym miałoby polegać współdziałanie. Według Adama Pązika „minimalną” formą współdziałania jest niezakłócanie (nieprzeszkadzanie) przez właścicieli i posiadaczy gruntów w wykonywaniu przez dzierżawców i zarządców ich obowiązków.[1] Natomiast, według Zygmunta Zwolaka współdziałanie właścicieli lub posiadaczy gruntów rolnych i leśnych narażonych na penetrację zwierzyny łownej poszukującej żeru z zarządcą lub dzierżawcą obwodu łowieckiego powinno leżeć w interesie obu stron. Dla rolnika oznacza to uratowanie plonów, a dla koła zaś oszczędność z tytułu kwot nie wydatkowanych na odszkodowania za zniszczone przez zwierzynę uprawy i płody rolne. Autor podkreśla, że formy tego współdziałania mogą być bardzo różne, które zależne są od gatunku zwierzyny, rodzaju zagrożonych upraw lub płodów, warunków terenowych czy istniejącej zabudowy, ale także od skuteczności stosowanych wcześniej zabiegów prewencyjnych. Z. Zwolak wskazuje następujące przykłady współpracy:

• zgoda na grodzenie upraw płotem lub tzw. elektrycznym pastuchem;
• zgoda na wzniesienie na prywatnym gruncie urządzeń łowieckich, np. ambony ,,śródpolnej”;
• zgoda na postawienie na polu strachów;
• zgoda na instalację urządzeń odstraszających, np. butelek zwieszonych na sznurkach;
• pomoc w budowie i instalacji wymienionych urządzeń i dostarczenie materiałów na ich przygotowanie;
• zgoda na stosowanie środków chemicznych odstraszających zwierzynę;
• pomoc w pilnowaniu pola przez udostępnienie pomieszczenia lub pomoc w zbudowaniu prowizorycznego schronienia, grzybka czy szałasu;
• odpowiednie uprawianie pola, np. pozostawienie nie obsianych pasów pomiędzy zasiewem a lasem i w środku pola, np. w kukurydzy, umożliwiających obserwację i oddanie strzału.

1. Zwolak ponadto wskazuje, że odmowa współdziałania, polegająca np. na braku zgody na budowę ogrodzeń, strachów czy urządzeń łowieckich, niszczeniu takich urządzeń lub utrudnieniu pilnowania może rzutować na wysokość odszkodowania lub w skrajnych przypadkach spowodować, że nie będzie się ono należało.[2]

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że UPŁ nakłada na właścicieli lub posiadaczy gruntów rolnych i leśnych obowiązek współdziałania, zgodnie z potrzebami, z dzierżawcami i zarządcami obwodów łowieckich w zabezpieczeniu gruntów przed szkodami. Tak jak wskazano m. in. w Wyroku SR w Dzierżoniowie – I Wydział Cywilny z dnia 31 maja 2021 r. w sprawie o sygn. akt: I C 1563/20, współpraca między stronami nie może jednak polegać na „dyktacie dzierżawcy lub zarządcy i całkowitym podporządkowaniu się właściciela lub posiadacza gruntu. Dzierżawca lub zarządca nie może władczo i bez uzgodnienia wkroczyć na grunt właściciela lub posiadacza. Stosowanie poszczególnych urządzeń czy zabiegów powinno być przedmiotem uzgodnienia.”

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na definicję słowa współdziałanie, które oznacza przede wszystkim działanie, pracowanie, wspólnie z kimś, pomaganie komuś w jakiejś działalności (tak: Słownik języka polskiego, wyd. PWN, t. III, s. 768, Warszawa 1983). W związku z czym zgodzić się trzeba z stanowiskiem wyrażonym w Wyroku SO w Sieradzu z dnia 26 sierpnia 2015 r., w sprawie o sygn.  akt: I Ca 244/15, że przedmiotowe sformułowanie zakłada zatem najczęściej podjęcie określonych czynności przez obydwie strony, a nie jedynie tolerowanie działań innej osoby.

Podsumowanie

W związku z powyższym, zgodnie z art. 47 UPŁ właściciele lub posiadacze gruntów rolnych i leśnych powinni, zgodnie z potrzebami, współdziałać z dzierżawcami i zarządcami obwodów łowieckich w zabezpieczaniu gruntów przed szkodami. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż nie jest współpracą zachowanie polegające wyłącznie na kierowaniu pisemnych żądań podjęcia działań ochronnych przy jednoczesnym odmawianiu uwzględnienia interesów drugiej strony, polegających m. in. na nakazywaniu usunięcia istniejących urządzeń łowieckich czy odmowie podjęcia rozmów.

Współpraca, o której mowa w art. 47 UPŁ zakłada bowiem wzajemne poszanowanie swoich interesów i zgodne współdziałanie w określonym celu, jakim jest minimalizacja szkód łowieckich. Co więcej, w razie konieczności, w mojej ocenie przedmiotowa współpraca zakłada również czynienie sobie wzajemnych ustępstw w celu osiągniecia z góry założonych celów, tym bardziej, że brak przedmiotowej współpracy rzutuje na wysokość odszkodowania a jej brak, może nawet spowodować, że nie odszkodowanie w ogóle nie będzie się należało.

 

—————————

[1] Adam Pązik, Marcin Słomski Prawo łowieckie. Komentarz, Warszawa 2015, System Informacji Prawnej Lex – uwaga do art. 47.

[2] Zygmunt Zwolak, Prawo łowieckie. Komentarz, pod red. Müller Tadeusz, Zwolak Zygmunt, Wydawnictwo Prawnicze Sp. z o. o., Warszawa 1999, System Informacji Prawnej Lex – uwaga do art. 47.