W STRATEGII „OD POLA DO STOŁU” – BĘDĄCEJ JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH FILARÓW EUROPEJSKIEGO ZIELONEGO ŁADU – KOMISJA EUROPEJSKA OKREŚLIŁA AMBITNE CELE W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO STOSOWANIA PESTYCYDÓW. JEDNYM Z TAKICH CELÓW JEST OGRANICZENIE DO 2030 R. W UE STOSOWANIA PESTYCYDÓW CHEMICZNYCH I BARDZIEJ NIEBEZPIECZNYCH PESTYCYDÓW ORAZ RYZYKA Z NIMI ZWIĄZANEGO O 50 PROC.
Unijny plan ograniczający o połowę stosowania pestycydów i ryzyka związanego z pestycydami do 2030 r. będzie miał największy wpływ na uprawy, mając „niewielki lub żaden wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe” – podaje Komisja Europejska w dodatkowej ocenie skutków zleconej przez ministrów Unii Europejskiej. W marcu Komisja udostępniła badanie, które uzupełnia już istniejącą ocenę skutków kontrowersyjnego, ale ambitnego wniosku, którego głównym celem jest zredukowanie o połowę stosowania pestycydów do 2030 r. po tym, gdy zaniepokoiło to pracodawców UE, którzy wyrazili swoje obawy dotyczące bezpieczeństwa żywności.
Aspektem, który może przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie ograniczenia stosowania pestycydów, jest m.in. ograniczenie stosowania pestycydów na obszarach nierolniczych, takich jak obszary miejskie, obiekty sportowe i rekreacyjne oraz prywatne ogrody.
W briefingu EEA sugeruje się, że aby zmniejszyć zależność od pestycydów chemicznych i utrzymać bezpieczeństwo żywnościowe, kluczowe będzie także promowanie przejścia na alternatywne modele rolnictwa, które stosują koncepcje i zasady ekologiczne w produkcji rolnej.
Europejski sektor rolnictwa w dalszym ciągu opiera się na stosowaniu dużych ilości pestycydów chemicznych w celu utrzymania plonów, przy czym wielkość ich sprzedaży utrzymuje się na stałym poziomie w ciągu ostatniej dekady. Pestycydy stosuje się także w leśnictwie, wzdłuż dróg i linii kolejowych, a także w publicznych parkach, placach zabaw i ogrodach powszechnie używanych przez społeczeństwo – szczególnie przez dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze, czyli grupy bardziej narażone na działanie pestycydów. W latach 2011–2020 sprzedaż pestycydów w państwach członkowskich UE-27 utrzymywała się na stosunkowo stabilnym poziomie około 350 000 ton rocznie.
Zużycie substancji czynnych w krajach UE
Szczegółowe dane na ten temat (z 2020 r.) przedstawił w sierpniu br. prof. Marek Mrówczyński, dyrektor Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu. Niekwestionowanym liderem od lat pozostają Niderlandy.

Co oznacza redukcja w liczbach dla rolników?
Władze wykonawcze Unii Europejskiej oszacowały, że dodatkowy roczny koszt dla gospodarstw rolnych wyniósłby 180 euro z tytułu obowiązkowych corocznych „doradztw strategicznych” zgodnie z nowymi przepisami. Komisja sugeruje, że świadczenie takich porad za pośrednictwem grup lub online mogłoby istotnie obniżyć te koszty, a dodatkowo część z nich można byłoby odzyskać dzięki mniejszemu użyciu pestycydów, co z kolei przyniosłoby oszczędności dla rolników.Biorąc pod uwagę dostępne informacje dotyczące ilości substancji czynnych zużywanych na hektar oraz sprzedaży środków ochrony roślin, trudno dla francuskiego rządu wpłynąć na rolników w celu osiągnięcia 50% redukcji zużycia pestycydów. Nawet gdyby ten cel został osiągnięty, przy uwzględnieniu jednolitych przepisów dla wszystkich krajów UE, polscy rolnicy wciąż byliby postrzegani jako bardziej ekologiczni w porównaniu do francuskich. W 2020 roku Francja zużyła 4,0 kg substancji czynnej na hektar, a w 2021 roku zwiększyła zakupy środków ochrony roślin o 2,7% w porównaniu do roku 2020. W przypadku polskiego rolnictwa, ta liczba byłaby dokładnie podwójna.
Gdyby redukcja o 50% dotyczyła wszystkich krajów UE, to nawet uwzględniając pierwszą siódemkę w rankingu, nie osiągnęlibyśmy ilości zużywanej w Polsce w 100%. Warto również zauważyć, że Polska musiałaby również ograniczyć tę ilość o połowę, czyli do 1,05 kg substancji czynnej na hektar.
Podobna sytuacja ma miejsce również w przypadku krajów takich jak Holandia, Irlandia, Belgia, Portugalia, Włochy, Słowenia, Hiszpania i Francja. Te kraje mają nadal dużą przestrzeń do redukcji zużycia pestycydów, co pozwala im nadal efektywnie produkować konkurencyjnie wycenioną żywność. Dla polskich rolników taka redukcja może oznaczać utratę pozycji znaczących producentów na rynku europejskim. Obyśmy mieli wystarczającą ilość wyprodukowanej żywności, aby zaspokoić nasze własne potrzeby.
Warto podkreślić, że najwięcej środków ochrony roślin zużywamy w Polsce w uprawach sadowniczych, co istotnie wpływa na naszą średnią zużycia pestycydów. W porównaniu z Holandią, Irlandią czy nawet Hiszpanią, gdzie głównie uprawia się rośliny rolne, takie jak zboża czy rzepak, w tych obszarach Polska może być postrzegana jako bardziej ekologiczna.

Autor tekstuKarolina Nalewaj
Karolina Nalewaj koncentruje swoje zainteresowania naukowe wokół prawa rolnego i prawa wyborczego jako doktorantka w dyscyplinie nauk prawnych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ponadto, angażuje się w projekty badawcze oraz bierze aktywny udział w konferencjach naukowych, rozwijając swoją wiedzę i kompetencje w powyższych obszarach zainteresowania.

Pytania? Indywidualna konsultacja z ekspertem w cenie 150 zł/30 min.
Komentarze
[…] rolnictwa! Artykuł „Zmniejszenie zużycia pestycydów o 50%: wyzwania dla rolników” na agroprawnik.pl rzuca światło na dramatyczne wyzwania, jakie stoją przed naszymi rolnikami. Komisja Europejska […]
[…] our agriculture! The article “Reducing pesticide use by 50%: challenges for farmers” on agroprawnik.pl sheds light on the dramatic challenges facing our farmers. The European Commission has decided to […]